Avanos’a 5 km Paşabağlarına 1 km. uzaklıktaki Zelve Aktepe’nin dik ve kuzey yamaçlarında kurulmuştur. Üç vadiden oluşan Zelve Ören Yeri Peri Bacalarının en Yoğun olduğu yerdir. Vadideki Peri bacaları sivri uçlu ve geniş gövdelidir.
Uçhisar, Göreme ve Çavuşin’de ki gibi kaya oyma mekanlardaki trogloditik yaşamın ne zaman başladığı bilinmeyen Zelve özellikle 9. ve 13. Yüzyılda hıristiyanların önemli yerleşim ve dini merkezi olmuştur ve Rahiplere ilk dini seminer de bu bölgede verilmiştir.
Yamaçların dibinde yer alan Direkli Kilise Zelve’deki manastır hayatının ilk yıllarına aittir. Kilise süslemelerinde tercih edilen kabartmalar haçlar daha çok ikonaklastik düşünce ile yakından ilgilidir. Ayrıca vadide Balıklı, Üzümlü ve Geyikli kiliseleri de bulunmaktadır.
1957 Yılına kadar köy olarak kullanılmış Zelve’de Cami, Tünel ve Barınaklarda görmek mümkündür. Günümüzde Açık hava müzesi olarak ziyaret edilebilmekte olup ortalama gezi süresi yürüyerek 45 dakikadır.
