Kategori arşivi: Kiliseler

Göreme Karanlık Kilise

Nevşehir İli Göreme kasabası Göreme Açık Hava Müzesi‘nde bulunan Karanlık Kilise Bölgenin en korunmuş kilisesidir. Az ışık alması sayesinde freskleri günümüze kadar bozulmadan ulaşmıştır. Haç planlı, Kolları Çapraz tonozlu merkezi kubbeli dört sutunlu üç apsisli kilisenin kuzeyindeki kavisli merdivenden beşik tonozlu nartekse çıkılıyor. Kubbe ve kubbeyi taşıyan başlıklı sütunlar aynı kaya bloğundan oyularak yapılmış ve plastik etki verecek şekilde boyanarak bezenmiştir. Apsisi ana mekandan ayıran görkemli templon ve rahiplerin oturduğu alçak oturma sırası da aynı kaya bloğundan oyulmuş. Narteksin güneyinde bir mezar bulunuyor. Kilisenin cephesi taş mimarlığının ana cephelerine öykünüyor.

Narteksteki küçük pencereden ışık alan yapının iç mekanı oldukça karanlık olduğu için Karanlık kilise ismi verilmiştir. Kilise kaya duvarı üzerine uygulanan alçı kum ve saman karışımı bir sıva üzerine yapılmış fresklerle bezelidir.

göreme kiliseleri
karanlık kilise

Merkezi Kubbe üzerindeki fresk isa’nın bir elinde kitapla öbürüyle kutsama işareti yaparken betimlediği Pontokrator İsa imgesini taşıyor. Bu figür, İsa’nın tüm evrelerinin yöneticisi olduğunu ifade ediyor. Bir istisna olarak aynı imge doğu tarafındaki sunak üzerindeki kubbede de yinelenmiş. Kilise içindeki melek freskleri de çok çeşitli biçimlerde.

Ortadaki apsiste bir yanında Meryem öbür yanında Vaftizci Yahya’nın tüm insanlığın bağışlanması için tahtında oturan İsa’ya yakardıkları Deesis sahnesi bulunuyor. İsa’nın doğumu, Yahuda’nın ele vermek için İsa’yı öpüşü İsa’nın öldükten sonra yeraltındaki ölüler diyarı Hades’e giderek şeytanı ayağının alınışını temsil eden Anastasis, İsa’nın Vaftizci Yahya tarafından vaftizi gösteren sahne, son akşam yemeği, dört İncil yazarı, kilise için bağışta bulunanları tasvir eden bağışcı  portreleri , kilisenin en ilgi çekici freskleridir. Tevrattan alınma sahnelere de rastlanır.

Yapı tüf kayaya oyulduktan sonra doğudan yüzey üzerine yapılan kırmızı okra veya yeşil geometrik bezemelere de sahiptir.

karanlık kilise
karanlık kilise göreme kiliseleri

 

 

Gümüşler Manastırı Niğde

Gümüşler Manastırı Manastırın yer aldığı Gümüşler Kasabasının Orta Çağ’daki adı ve tarihi hakkında dönem kaynağı bulunmamaktadır. Büyük bir kaya kilisenin içine oyulan manastır Kapadokya bölgesindeki günümüze iyi korunarak gelmiş ve en büyük manastırlardan birisidir. Kapadokya’da kayaya oyulmuş pek çok manastır bulunmaktadır ve bazı bilim adamları bunları yemekhaneli(trapezalı) ve açık avlulu olmak üzere iki grupta ele almaktadırlar. Gümüşler Manastırı ikinci grup dâhilindedir. Manastırın en önemli yapısı, kompleksin kuzeyinde yer alan kilisedir. Dört serbest destekli kapalı Yunan haçı planlı kilisenin kuzey haç kolunun kuzeyinde iki mezar nişi, naosun batısında beşik tonoz örtülü iki giriş mekânı bulunmaktadır. Manastır da yer alan diğer mekânların pek çoğunun işlevi bilinmemektedir. Kilisenin duvar resimlerinde en az üç farklı ustanın çalıştığı düşünülmektedir. Ana apsisteki üç şerit halindeki resimlerin en üstündeki Tahtta İsa, sağında iki melek, İncil yazarlarının sembolleri ile Desis sahnesinde yer alan Meryem ve havariler, en alttaki şeritte ise Kayserili Büyük Basileios, Nysa’lı Gregorios, Nazians’lı Gregorios gibi kilise babalarının resimleri yer almaktadır. Kuzey haç kolundaki Meryem’e Müjde, İsa’nın doğumu ve Tapınağa Takdimi sahneleri ile Vaftizci Yahya ve Aziz Stephanos figürleri ikinci bir sanatçının elinden çıkmış olmalıdır. İç narteksten naosa giriş kapısının güneyindeki Meryem ve çocuk İsa ile iki yanlarındaki baş melekler Gabriel ve Mikael figürleri üçüncü sanatçıya aittir. Narteksin üstündeki bir odanın duvarlarında Kapadokya’da örneği görülmeyen, av sahneleri, çeşitli hayvanlardan oluşan bir kompozisyon dikkat çekmektedir. Kapadokya’daki pek çok kilisede olduğu gibi, Gümüşler Manastırında da duvar resimlerinin ikonografik ve üslup özelliklerine göre yapılabilmektedir. Kilisedeki resimlerin bu özellikleri ve karşılaştırmalı değerlendirmeler yöntemi ile 11./12. yy.lara tarihlendirmek mümkündür.

Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı